Dynamics of Wheat Production In Early Republican Türkiye (1925–1960)
No Thumbnail Available
Date
2025-05
Authors
Canbay, Şerif
Şengül, Serkan
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
AVAZ Akademik Düşünce Derneği
Abstract
This study aims to analyze the socioeconomic and energy-based factors determining wheat production in Türkiye between 1925 and 1960 using econometric methodology. In the early Republican period, the agricultural sector was structured as one of the main axes of economic development, and wheat, as a strategic crop, was at the center of both production policies and support mechanisms. In this study, wheat production is explained by variables such as per capita income level, number of students enrolled in primary school, electricity production and crude oil price, and the ARDL bounds test approach is used in the model established with annual data. The findings reveal that electricity generation and economic growth support production in the long run, whereas the education indicator has a limiting effect on production. The lagged effects of oil prices, on the other hand, indicate that cost pressures have negative effects on production over time. Short-run analyses reveal that the effects of variables vary over time and that production decisions are affected not only by technical but also by structural transformation processes. The study provides a historical data-based contribution to explain the multidimensional structure of agricultural production in the first 35 years of the Republic.
Bu çalışma, 1925–1960 yılları arasında Türkiye’de buğday üretimini belirleyen sosyoekonomik ve enerji temelli faktörleri ekonometrik yöntemle analiz etmeyi amaçlamaktadır. Cumhuriyetin erken döneminde tarım sektörü, iktisadi kalkınmanın temel eksenlerinden biri olarak yapılandırılmış; buğday ise stratejik bir ürün olarak hem üretim politikalarının hem de destekleme mekanizmalarının merkezinde yer almıştır. Çalışmada buğday üretimi, kişi başına düşen gelir düzeyi, ilkokula kayıtlı öğrenci sayısı, elektrik üretimi ve ham petrol fiyatı gibi değişkenlerle açıklanmış; yıllık verilerle kurulan modelde ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, uzun dönemde elektrik üretiminin ve ekonomik büyümenin üretimi desteklediğini; buna karşın eğitim göstergesinin üretim üzerinde sınırlayıcı bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Petrol fiyatlarının gecikmeli etkileri ise maliyet yönlü baskıların zaman içinde üretim üzerinde olumsuz etkiler yarattığını göstermektedir. Kısa dönem analizleri, değişkenlerin etkilerinin zamana bağlı olarak farklılaştığını ve üretim kararlarının sadece teknik değil, aynı zamanda yapısal dönüşüm süreçlerinden etkilendiğini ortaya koymaktadır. Çalışma, Cumhuriyet’in ilk 35 yılında tarımsal üretimin çok boyutlu yapısını açıklamaya yönelik tarihsel veri temelli bir katkı sunmaktadır.
Bu çalışma, 1925–1960 yılları arasında Türkiye’de buğday üretimini belirleyen sosyoekonomik ve enerji temelli faktörleri ekonometrik yöntemle analiz etmeyi amaçlamaktadır. Cumhuriyetin erken döneminde tarım sektörü, iktisadi kalkınmanın temel eksenlerinden biri olarak yapılandırılmış; buğday ise stratejik bir ürün olarak hem üretim politikalarının hem de destekleme mekanizmalarının merkezinde yer almıştır. Çalışmada buğday üretimi, kişi başına düşen gelir düzeyi, ilkokula kayıtlı öğrenci sayısı, elektrik üretimi ve ham petrol fiyatı gibi değişkenlerle açıklanmış; yıllık verilerle kurulan modelde ARDL sınır testi yaklaşımı kullanılmıştır. Elde edilen bulgular, uzun dönemde elektrik üretiminin ve ekonomik büyümenin üretimi desteklediğini; buna karşın eğitim göstergesinin üretim üzerinde sınırlayıcı bir etkisi olduğunu ortaya koymuştur. Petrol fiyatlarının gecikmeli etkileri ise maliyet yönlü baskıların zaman içinde üretim üzerinde olumsuz etkiler yarattığını göstermektedir. Kısa dönem analizleri, değişkenlerin etkilerinin zamana bağlı olarak farklılaştığını ve üretim kararlarının sadece teknik değil, aynı zamanda yapısal dönüşüm süreçlerinden etkilendiğini ortaya koymaktadır. Çalışma, Cumhuriyet’in ilk 35 yılında tarımsal üretimin çok boyutlu yapısını açıklamaya yönelik tarihsel veri temelli bir katkı sunmaktadır.
Description
Keywords
Wheat Production , Agricultural Production , Early Republican Period , Agricultural Transformation , ARDL Bounds Test , Buğday Üretimi , Tarımsal Üretim , Erken Cumhuriyet Dönemi , Tarımsal Dönüşüm , ARDL Sınır Testi
Citation
Canbay, Ş. & Şengül, S. (2025). Dynamics of Wheat Production In Early Republican Türkiye (1925–1960). Türk Düşün Dergisi, 1(1), 2-21.
