Jet-lag ile demografik değişkenlerin ilişkisi
No Thumbnail Available
Date
2024
Authors
Boz, Dursun
Kaya, Ömer
Karayaman, Saffet
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Kriter Yayınevi
Abstract
Jet-lag sendromu birkaç zaman diliminin kısa sürede değiştirilmesinden dolayı meydana gelen sirkadiyen ritim bozukluğunu ifade etmektedir. Genellikle uçakla yapılan seyahatler sebebiyle yaşanan hızlı zaman dilimleri değişikliğinde jet-lag kavramı kullanılmaktadır. Birkaç asır öncesi günler hatta haftalar süren mesafeleri kat etmek günümüz dünyasında uçakla birkaç saate düşmüştür. Kısa süre içerisinde yüzlerce kilometrelik yolculuk yapabilmek oldukça kolaylaşmıştır ancak bu yolculuklardaki zaman dilimlerinin hızla geçişleri değişik sorunlara yol açabilmektedir. Tam da bu noktada jet-lag kavramı bu sorunların tanımlanmasında kullanılmaktadır. Sirkadiyen ritmi insan vücudunu dünyanın güneş çevresindeki 24 saatlik hareketine senkronize etmektir. Bu senkronizasyon aydınlık-karanlık döngüsü ve insan vücudun melatonin seviyesinden etkilenmektedir. Sirkadiyen ritmini düzenleyen tüm süreçlere "biyolojik saat" denilmektedir. Jet-lag sendromu geçiren kişilerde uykuya dalmakta zorlanma, sabah kalkmakta zorlanma, gün içinde yorgunluk hissetme, dikkat ve hafıza sorunları, iştah kaybı, bulantı, kabızlık, ishal gibi çeşitli sorunları görülmektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı demografik değişkenler ile havacılık sektörü çalışanlarının jet-lag algıları arasında anlamlı bir fark olup olmadığının saptanmasıdır. 593 kişinin katılımıyla geliştirilen jet-lag ölçeği verileri kullanılarak t testi ve ANOVA testi yapılmıştır. Havacılık sektörü çalışanlarının (pilot, hostes, kabin amiri-memuru, uçuş mürettebatı ve yolcu) jet-lag algılarıyla cinsiyet (p= 0.008), statü (p=0.000), gelir (p=0.043) arasında anlamlı bir farklılık (p<0.05) belirlenmiştir.
Description
Jet-lag syndrome refers to a circadian rhythm disturbance caused by changing several time zones in a short period of time. The term jet-lag is generally used for the rapid change of time zones due to air travel. Traveling distances that took days or even weeks a few centuries ago has been reduced to a few hours by plane in today's world. It has become quite easy to travel hundreds of kilometers in a short time, but the rapid passage of time zones in these journeys can cause various problems. At this point, the concept of jet-lag is used to describe these problems. Circadian rhythm is the synchronization of the human body to the 24-hour movement of the earth around the sun. This synchronization is affected by the light-dark cycle and the human body's melatonin levels. All the processes that regulate the circadian rhythm are called the "biological clock". People with jet-lag syndrome have various problems such as difficulty falling asleep, difficulty getting up in the morning, feeling tired during the day, attention and memory problems, loss of appetite, nausea, constipation, diarrhea. In this context, the aim of the study is to determine whether there is a significant difference between demographic variables and jetlag perceptions of aviation sector employees. With the participation of 737 people, t-test and ANOVA tests were conducted using the jet-lag scale data. Significant differences were determined between the jet-lag perceptions of aviation industry employees (pilots, stewardesses, cabin chiefs, flight crew and passengers) and gender (p=0.008), status (p=0.000) and income (p=0.043) at the p<0.05 significance level.
Keywords
Havacılık sektörü , Jet-lag , Sirkadiyen ritmi , Demografik değişkenler , Aviation sector , Circadian rhythm , Demographic variables
Citation
Boz, D., Kaya, Ö., & Karayaman, S. (2024). Jet-lag ile demografik değişkenlerin ilişkisi. A. Deniz (Ed.), Jet-Lag içinde (37-61. ss.). İstanbul: Kriter Yayınevi
